Khám phá giá trị và ý nghĩa đặc biệt của cây trầm hương

Trầm hương trải qua hàng chục năm đến hàng trăm năm tích lũy và hình thành nên sẽ thu hút được tinh hoa linh khí của đất trời.

Cây trầm hương, với sự hình thành đặc biệt và hương thơm đặc trưng đã thu hút sự chú ý không chỉ về mặt vẻ đẹp mà còn về giá trị và ý nghĩa tinh thần sâu sắc mà nó mang lại. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những điều đặc biệt về cây trầm hương và ý nghĩa đặc biệt của loài cây này. 

Tổng quan về cây trầm hương

Nguồn gốc cây trầm hương

Trầm hương được hình thành từ cây dó bầu, một loài cây mọc nhiều trong rừng. Khi cây dó bầu bị tác động của môi trường tự nhiên như sự xâm nhập của kiến, sâu bọ hoặc do sự tàn phá của thiên nhiên mà dẫn đến thân cây bị tổn thương. Tính đặc biệt của trầm hương nằm ở quá trình tích lũy tinh dầu trong một số khu vực của mô gỗ, còn được biết đến là "vết thương" trên thân cây dó bầu. Khi cây dó bầu bị thương, nó sẽ tự động tiết ra chất nhựa nhằm chữa lành và qua thời gian dài hình thành nên trầm hương với màu sắc đặc trưng. 

Nguồn gốc cây trầm hương

Phải mất hàng chục năm để có thể tạo ra trầm hương tự nhiên. Và đặc biệt, không phải cây dó  bầu nào cũng có thể tạo ra gỗ trầm hương như chúng ta vẫn thường nghĩ. 

Theo thống kê của ngành thực vật học thế giới, chúng ta có khoảng 25 loài dó bầu, nhưng chỉ 15 loài dó bầu có khả năng tạo trầm gồm: Aquilaria crassna; Aquilaria baillonii; Aquilaria sinensis hoặc A.chinesis; A.borneensis; Aquilaria malaccensis; Aquilaria gollocha; A.hirta; A.rostrata; A.beccariana; A.cummingiana; A.filaria; A.khasiana; A.microcarpa; A.grandiflora; A.bancana.

Đặc biệt tại Việt nam có 4 loại dó bầu \có khả năng cho Trầm chất lượng cao được định danh là:

- Aquilaria crassna  Pierre ex Lecomte – cây dó Bầu phân bố khắp các vùng trong cả nước (từ Hòa Bình đến Kiên Giang).

- Aquilaria baillonii Pierre ex Lecomte - cây dó Gạch, phân bố tập trung ở Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa.

- Aquilaria banaensis P.H.Ho - cây dó Bà Nà, phân bố chủ yếu ở Thừa Thiên-Huế (Bạch Mã), Đà Nẵng (Bà Nà).

- Aquilaria rugosa L.C.Kiet & P.J.A.Kessler - cây dó Quả nhăn, phân bố nhiều ở Kon Tum.

Trầm hương có khả năng hình thành ở nhiều phần khác nhau trên cây dó bầu, tuy nhiên phần lớn được tìm thấy ở phần thân gần gốc. Chất lượng của gỗ cây trầm hương phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm số năm tích trầm, điều kiện địa hình và khí hậu. Mỗi vùng, mỗi địa phương lại tạo ra những loại gỗ cây trầm hương với những đặc điểm riêng biệt về kích thước, màu sắc, trọng lượng, và mùi hương. 

Đặc điểm của cây trầm hương

Cây trầm hương, hay còn được gọi là cây dó bầu, là một loại cây thân gỗ có chiều cao trung bình dao động từ 15-30m, trong điều kiện lý tưởng, cây có thể cao đến 40m.  Thân cây có màu xám, bề mặt sần với các đốm trắng, các cây lớn có thể có đường kính thân lên đến 60 - 80cm. Tuy nhiên, có thể có trường hợp cây cao hơn hoặc thấp hơn tùy thuộc vào điều kiện môi trường. 

Thân cây có các rãnh như lòng máng với vỏ ngoài ngoài của cây có màu nâu xám, chứa nhiều chất xơ. Cây phát triển với nhiều cành, lá của cây trầm hương thường có hình mũi mác mọc đối xứng, khá mỏng. Mặt trên của lá có màu xanh lục, bóng, trong khi mặt dưới có màu xanh nhạt hơn và được phủ lớp lông mịn. Cuống lá dài từ 2-5mm. Hoa của cây trầm hương thường nở vào tháng 7-8, mọc thành chùm hoặc tán từ kẽ lá. Hoa có màu trắng xanh, đài hình chuông, nhụy có màu cam nhạt. Quả của cây có hình bầu dục, dày khoảng 2cm, dài 3-4cm và thường chứa 2 hạt bên trong.

Cây trầm hương thích nghi với môi trường có nhiều ánh sáng mặt trời, giúp cây có đủ năng lượng để sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ.

Ý nghĩa đặc biệt của cây trầm hương 

Ý nghĩa trong phong thủy

Trong quan niệm phong thủy, trầm hương trải qua hàng chục năm đến hàng trăm năm tích lũy và hình thành nên sẽ thu hút được tinh hoa linh khí của đất trời. Điều này mang lại may mắn, thịnh vượng và sức khỏe cho người dùng.

Gỗ từ cây trầm hương có thể được chế tác thành các sản phẩm phong thủy như vòng tay trầm hương. Vòng tay trầm hương mang ý nghĩa xua đuổi tà khí, bảo vệ gia chủ tránh khỏi những xui xẻo. 

Ngoài việc làm vòng, cây trầm hương còn được sử dụng để làm nhang và các vật phẩm tâm linh khác. Mùi thơm đặc trưng của nó không chỉ làm dịu và thanh tịnh không gian mà còn giúp tâm hồn gia chủ được thư thái. 

Các bức tượng từ gỗ cây trầm Hương không chỉ là biểu tượng phong thủy mà còn mang lại nhiều vượng khí cho người sở hữu.

Lợi ích mang lại cho sức khỏe

Mùi thơm dễ chịu của gỗ cây trầm hương có tác dụng làm dịu tâm trạng, giảm thiểu căng thẳng và lo âu. Đặc biệt, với những người bận rộn, thường xuyên bị áp lực hương thơm trầm Hương là một trong những biện pháp giải tỏa hiệu quả. Không những vậy, trầm hương mang lại cảm giác thư thái, giúp ổn định tinh thần và cải thiện giấc ngủ.

Bên cạnh đó, trầm hương được áp dụng để điều trị một số loại bệnh. Trầm hương dùng chữa bệnh thường là loại hàm lượng trầm cao. Với những hoạt chất chống viêm và kháng khuẩn, trầm hương không chỉ giúp giảm viêm khớp mà còn có thể cải thiện chức năng đường ruột và duy trì sức khỏe răng miệng.

- Giảm viêm khớp: Trong trầm hương có chứa terpenes, bao gồm axit boswellic, được biết đến là hợp chất có khả năng chống viêm. 

- Cải thiện chức năng đường ruột: Đặc tính chống viêm của trầm hương không chỉ giúp giảm viêm khớp mà còn có thể giúp đường ruột hoạt động ổn định. Kết hợp trầm hương với các loại thảo dược khác có thể giúp giảm đau bụng, đầy hơi và cải thiện tình trạng của hệ tiêu hóa.

- Cải thiện bệnh hen suyễn: Trong nhiều thế kỷ qua, y học cổ truyền đã sử dụng trầm hương để điều trị viêm phế quản và hen suyễn. 

- Duy trì sức khỏe răng miệng: Các axit boswellic trong trầm hương có khả năng kháng khuẩn, giúp ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng trong khoang miệng. Sử dụng trầm hương có thể cải thiện vệ sinh răng miệng và giữ cho nướu răng khỏe mạnh.

Giá trị kinh tế của cây trầm hương

Gỗ cây trầm hương là một trong những loại gỗ có giá trị cao được tôn vinh là "tinh hoa của đất trời" và "đế vương của các loài gỗ".Lý do mà gỗ cây trầm hương trở nên đắt đỏ là bởi nguồn gốc đặc biệt của loại gỗ này. Khác với gỗ tự nhiên thông thường, gỗ trầm hình thành từ chất nhựa thơm tiết ra từ các vết thương trên thân cây dó bầu.

Tuy nhiên, không phải tất cả cây dó bầu đều có khả năng phát triển những vết thương này thành gỗ trầm hương mà còn phải phụ thuộc vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt. Từ những vết thương sâu trên thân cây, mất ít nhất 20 năm để dầu trầm hương tích tụ, khiến gỗ trầm tỏa ra hương thơm đặc trưng. Việc tìm kiếm gỗ cây trầm hương tự nhiên chất lượng cao đòi hỏi sự mạo hiểm và đối mặt với nhiều khó khăn, nguy hiểm trong rừng sâu. Những sản phẩm được chế tác từ gỗ cây trầm hương tự nhiên này thường có giá từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng, phụ thuộc vào chất lượng và loại trầm. 

Phân biệt các loại gỗ cây trầm hương

Khi phân biệt các loại gỗ trầm hương, người ta thường xem xét đến các yếu tố như màu sắc, mùi hương, độ quý hiếm. Điều này đòi hỏi sự chuyên môn và kinh nghiệm lâu năm về gỗ cây trầm hương.

Hạng nhất trong các loại trầm - Kỳ Nam

Kỳ nam được gắn liền sự xa hoa và đẳng cấp, là loại gỗ trầm hương có chất lượng tốt nhất trong tất cả các loại trầm hương. Chứa một lượng tinh dầu quý hiếm và một quá trình hình thành lâu năm, kỳ nam là loại gỗ trầm hương mà không phải ai cũng có cơ hội sở hữu.

- Bạch Kỳ Nam được đánh giá cao nhất trong các loại kỳ nam với thời gian tích trầm lên đến 3000 năm, với mùi thơm đặc biệt và có màu trắng đục, cực kì quý hiếm. 

- Thanh Kỳ tích trầm khoảng 2500 có màu xanh lam ánh tím, có mùi hương tao nhã là biểu tượng của sự tinh tế và sang trọng. 

- Hoàng Kỳ có màu vàng như hổ phách và mùi thơm dịu nhẹ, là lựa chọn của những người tìm kiếm sự ấm áp và quý phái với thời gian tụ trầm khoảng 1500 năm.

- Hắc Kỳ Nam sở hữu màu đen đặc trưng và mùi hương đậm đà. 

Trầm hương tự nhiên

Loại gỗ này được hình thành tự nhiên trên thân cây dó bầu và được thu hoạch sau khi cây đạt độ tuổi lý tưởng. Mặc dù không phải là loài hiếm gặp nhưng gỗ trầm hương tự nhiên vẫn có giá trị cao vì quá trình tạo gỗ trầm diễn ra khá khó khăn, trung bình khoảng 1000 cây gió bầu mới có 1 cây tạo trầm. 

Trầm hương tự nhiên 

- Trầm rễ có mùi hương không nhiều tầng và đặc trưng như các loại trầm khác do thời gian tụ trầm ngắn.

- Trầm kiến được hình thành từ những lỗ do kiến đục để làm tổ. Nhựa cây chảy ra để bảo vệ vết thương và ngăn ngừa nấm mốc, mối mọt, tạo nên một loại trầm có mùi đặc trưng.

- Trầm mắt tử thường xuất hiện ở vị trí giữa thân cây và cành bị gãy, đứt do sét đánh hoặc giông bão.

- Trầm tốc được biết đến với mùi hương nhẹ nhàng với hàm lượng tinh dầu thấp, trầm tốc mang lại một mùi thơm thoảng nhưng vẫn đủ để tạo ra mùi hương đặc trưng, bền lâu. 

Trầm nhân tạo 

Sản lượng gỗ cây trầm hương từ tự nhiên rất ít và để đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng tăng, nhiều nơi đã trồng cây dó bầu để tạo ra trầm nhân tạo bằng các phương pháp như: 

+ Gây tổn thương vào thân cây: cách này dễ làm, ít tốn kém, nhưng lâu cho trầm và chất lượng trầm thấp.

+ Áp dụng công nghệ sinh học: Tạo men vi sinh rồi cấy vào thân cây do bầu. Tuy nhiên cách này khá khó làm, giá thành thực hiện cao cao nhưng tạo ra sản phẩm trầm chất lượng.

- Cấy hóa hóa chất: tạo hỗn hợp hóa chất rồi cấy vào thân cây do bầu. Phương pháp này giúp cây nhanh tạo trầm, nhưng mùi hương gỗ trầm sẽ bị đan xen mùi hóa chất, không được thơm tự nhiên.

Như vậy, muốn tạo ra trầm hương nhân tạo, người trồng sẽ phải can thiệp chủ đích vào cây dó bầu, tạo ra những vết thương để kích thích sự tích trầm. So với trầm tự nhiên, trầm nhân tạo thường có mùi hương nhẹ hơn và gỗ màu nhạt hơn, do hàm lượng tinh dầu thấp thích hợp cho các sản phẩm phong thủy và trang sức.