Sắc màu văn hóa trong lễ giỗ tổ Hùng Vương

Mỗi năm, trong ngày giỗ tổ Hùng Vương, hàng triệu người dân trên khắp cả nước đều hướng về Đền Hùng - Việt Trì - Phú Thọ.

Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba 

Trong lòng mỗi người dân Việt Nam, lễ giỗ tổ Hùng Vương không chỉ là ngày lễ để tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn công lao dựng nước của các vị vua Hùng, mà còn là một dịp quan trọng để tôn vinh và kỷ niệm những giá trị văn hóa truyền thống. Mỗi năm, vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch, khắp cả nước đều hướng về đền Hùng - Phú Thọ với những hoạt động tôn vinh và gìn giữ truyền thống dân tộc. Sắc màu văn hóa trong lễ giỗ tổ Hùng Vương không chỉ phản ánh sự tôn kính đối với tổ tiên mà còn là bức tranh sinh động về bản sắc dân tộc Việt Nam.

Aristino sẽ cùng bạn lật những trang sử, khám phá sắc màu văn hóa trong lễ giỗ tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3. 

Tri ân công đức tổ tiên ngày giỗ tổ Hùng Vương 10/3 âm lịch

Lịch sử của dân tộc Việt Nam luôn gắn liền với hình ảnh của con Rồng, cháu Tiên. Theo truyền thuyết, từ mối tình của Lạc Long Quân và Âu Cơ đã sinh ra một trăm trứng. Trong số các con của Lạc Long Quân và  u Cơ, Hùng Vương là con trưởng và được phong làm vua. Những nỗ lực của 18 vị vua Hùng đã tạo nên nền móng vững chắc cho đất nước, hình thành và phát triển bản sắc dân tộc.

Thời kỳ Hùng Vương đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Không chỉ là thời kỳ của khởi đầu của dân tộc, với 18 đời vua Hùng, mỗi đời là một chặng đường đầy gian nan và thách thức, dân tộc Việt Nam đã từng bước khẳng định lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết, sẵn sàng đấu tranh chống lại sự xâm lăng từ bên ngoài.

Những câu chuyện về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ Hùng Vương không chỉ là nguồn cảm hứng lớn lao cho thế hệ hiện mai sau mà còn là bài học lịch sử sâu sắc, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cội nguồn và truyền thống dân tộc.

Mỗi năm, trong ngày giỗ tổ Hùng Vương, hàng triệu người dân trên khắp cả nước đều hướng về Đền Hùng - Việt Trì - Phú Thọ, không chỉ để tưởng nhớ công lao của các vị vua Hùng mà còn để tái hiện và cất giữ những giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc Việt Nam.

Trải qua hàng thế kỷ, ngày lễ giỗ tổ Hùng Vương đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử và văn hóa của người Việt Nam. Năm Khải Định thứ 2, ngày 10 tháng 3 âm lịch được chính thức chọn làm ngày giỗ tor, tượng trưng cho sự tưởng nhớ và tôn vinh các vị vua anh hùng của dân tộc. Trong truyền thống Việt Nam, việc lựa chọn ngày giỗ không chỉ là một sự kính trọng đối với tổ tiên mà còn mang trong mình sự sắp xếp khéo léo dựa trên các yếu tố văn hóa và tâm linh. Theo Dịch học, việc chọn ngày 10/3 để làm ngày giỗ tổ Hùng Vương mang theo ý nghĩa sâu sắc. Số 3 là biểu tượng của địa chỉ, Số 10 được coi là số của Thiên can. Tháng 3 âm lịch còn được biết đến là tháng Thìn - Rồng, một biểu tượng của sự quyền uy thường được dùng để tượng trưng cho vua chúa. Sự kết hợp giữa số 10 và số 3, căn cứ trên 2 hệ Can - Chi, không chỉ là một sự kỹ tính mà còn mang theo ý nghĩa tương truyền, là sự tôn vinh và kính trọng đối với các vị vua Hùng và tổ tiên.

Từ năm 2007, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã công nhận lễ giỗ tổ Hùng Vương là Quốc lễ, thể hiện sự tôn trọng đối với truyền thống lịch sử của dân tộc, để mọi người cùng nhau tưởng nhớ và thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên.

Vào ngày 6/12/2012, lễ giỗ tổ Hùng Vương đã được UNESCO công nhận là một Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đánh dấu sự thừa nhận quốc tế về giá trị văn hóa của người Việt. Sự kiện này đã giúp khẳng định vị thế và niềm tự hào của người Việt trước thế giới, thể hiện sức mạnh và vẻ đẹp của truyền thống dân tộc. 

Lễ giỗ tổ Hùng Vương diễn ra như thế nào?

Lễ giỗ tổ Hùng Vương là một trong những dịp lễ trọng đại của dân tộc Việt Nam, diễn ra hàng năm vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch để tưởng nhớ và tôn vinh các vị vua Hùng. Lễ hội này thường được chia thành hai phần chính: phần lễ và phần hội.

Phần lễ của lễ hội giỗ tổ Hùng Vương được tổ chức vô cùng long trọng với sự tham gia của đại diện các cấp, cũng như các nhà lãnh đạo quốc gia. Lễ vật dâng lên thường bao gồm những món đặc sản truyền thống như bánh chưng, bánh dầy, cùng các loại thịt như lợn, bò, dê. 

Lễ rước kiệu tại Đền Thượng là một trong những nghi lễ trọng đại được tổ chức hàng năm vào ngày 10 tháng 3 để tôn vinh các vị Vua Hùng - những người đã đóng góp không ít vào việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Quá trình diễn ra lễ rước kiệu rất uy nghiêm, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Đoàn rước kiệu khởi hành từ dưới chân núi đi lên Đền Thượng. Hoạt động này không chỉ là một nghi thức lịch sử mà còn là dịp để nhân dân được tận mắt chứng kiến sự trang trọng và linh thiêng của lễ hội. Tại Đền Thượng, lễ dâng hương diễn ra với sự tham gia đông đảo của nhân dân từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi người đều mang trong mình tấm lòng thành kính và lòng biết ơn đối với công lao của các vị Vua Hùng. Không khí của lễ hội tràn ngập trong sự trang nghiêm và long trọng.

Đoàn kiệu cờ hoa, với ô lọng rực rỡ, thu hút mọi ánh nhìn bởi sự tham gia của các nam thanh, nữ tú của làng. Các cỗ kiệu được sơn son thiếp vàng, lộng lẫy mang trong mình hơi thở của lịch sử và truyền thống. Các cụ cao niên mặc lễ phục giống kiểu quan triều đình thời phong kiến, tạo nên hình ảnh trang trọng và uy nghiêm. Chân đi hài cao, áo quan và mũ cánh chuồn khăn xếp như tái hiện lại lịch sử hào hùng xa xưa. 

Hoạt động văn hóa đặc sắc trong lễ giỗ tổ Hùng Vương

Mỗi năm, vào ngày lễ giỗ tổ Hùng Vương, một loạt các sự kiện văn hóa nghệ thuật sôi động sẽ được tổ chức tại đền Hùng. Trong số đó, không thể không nhắc đến hội thi Gói và nấu bánh chưng, cùng với việc giã bánh dày để tưởng nhớ và dâng lên Vua Hùng. Hội thi này không chỉ là cơ hội để tái hiện lại truyền thống làm bánh chưng bánh dày từ thời vua Hùng, mà còn là dịp để thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh các vị vua đã có công dựng nước và giữ nước.

Ngoài ra, trong chuỗi sự kiện này còn có các buổi liên hoan hát Xoan do thanh thiếu niên thể hiện. Xoan là một dạng hát dân dã đặc trưng của vùng đất Phú Thọ, được truyền qua nhiều thế hệ. 

Những hoạt động này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn thu hút sự quan tâm của du khách và những người yêu thích văn hóa Việt Nam. Từ những hoạt động truyền thống đến những biểu diễn nghệ thuật, ngày giỗ tổ Hùng Vương là cơ hội để thắp lên tinh thần yêu nước và tự hào về di sản văn hóa của dân tộc.

Di tích thờ vua Hùng trải dài khắp cả nước với tổng cộng 1.417 địa điểm, trong đó có 345 điểm tại tỉnh Phú Thọ - nơi được coi là nguồn cội của dân tộc Việt Nam. Việc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống, nhất là lễ hội dân gian tại các di tích này, đã tạo nên một hệ thống di sản văn hóa đặc sắc, là biểu tượng rõ nét của nền văn hóa Việt Nam.

Lễ giỗ tổ Hùng Vương không chỉ được tổ chức long trọng tại đền Hùng mà còn được tổ chức trên khắp các vùng miền, từ miền Bắc đến miền Nam. 

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, lễ hội được tổ chức tại Khu tưởng niệm các vua Hùng, nằm trong lòng Công viên Lịch sử - Văn hoá dân tộc quận Thủ Đức. Ngoài các nghi thức truyền thống như lễ giỗ và dâng hương, Lễ hội còn tạo ra sân chơi với các trò chơi dân gian và hưởng thức ẩm thực đặc trưng từ ba miền đất nước. 

Ở tỉnh Vĩnh Long, Lễ giỗ tổ Hùng Vương diễn ra tại Nhà thờ Hùng Vương, Bảo tàng tỉnh, dưới sự tổ chức trang trọng của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Vĩnh Long. Đây là dịp trọng đại để người dân địa phương và du khách tôn vinh tinh thần cộng đồng và văn hóa dân tộc.

Trong khi đó, tại Kiên Giang, Lễ giỗ tổ Hùng Vương diễn ra tại Đền thờ Quốc Tổ Hùng Vương, tọa lạc ở huyện Tân Hiệp. Đây là một trong những đền lớn nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long, được xây dựng từ năm 1957. Năm 2004, Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang công nhận đây là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

Lễ giỗ tổ Hùng Vương không chỉ là nét đặc trưng của văn hóa Việt Nam mà còn được duy trì và phát triển trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Mỗi năm, ngày giỗ tổ Hùng Vương lại trở thành dịp quan trọng để kiều bào tổ chức các nghi lễ dâng hương, nhằm gìn giữ truyền thống dân tộc. Điều này không chỉ là minh chứng cho sự bền vững của tín ngưỡng mà còn là biểu hiện của lòng tự hào dân tộc và lòng tri ân đối với tổ tiên.

Lễ giỗ tổ Hùng Vương không chỉ giúp chúng ta gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống mà còn là cơ hội để thắt chặt tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Chúng ta khắc ghi câu nói "Uống nước nhớ nguồn", nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhớ đến nguồn cội, những cha anh đã hy sinh và cống hiến cho sự phát triển của dân tộc. Lễ giỗ tổ Hùng Vương cũng là cơ hội để mỗi cá nhân, mỗi gia đình nâng cao tinh thần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, đồng thời đóng góp vào sự phát triển toàn diện của đất nước, tiếp tục xây dựng một Việt Nam ngày càng phát triển, giàu mạnh.